🎓 Seminarium “Wewnętrzne czynniki językowe nie prowadzą zmiany dźwiękowej w jej późnych stadiach: Akustyczno-dynamiczne badanie przejścia /ł/ ⇀ [w] w Polskiej Kronice Filmowej” [prace badawcze] wygłosi mgr Juliusz Cȩcelewski
📅 Data: 16 grudnia 2025(wtorek),
🕔 godz. 16.00
🌐 Link: [MS Teams]
🖝 Streszczenie: Niniejsze badanie przedstawia analizę akustyczno-dynamiczną i percepcyjną „w czasie rzeczywistym” (por. real-time analysis) przejścia /ł/ ⇀ [w] w mowie spikerów Polskiej Kroniki Filmowej nagrywanej w latach 1944–1994. Na podstawie korpusu liczącego 150 000 słów zbadaliśmy trzy warianty fonetyczne — [ł], [Ł] (zredukowane [ł]) i [w] — w trzech okresach nagrań (1944–1959, 1960–1979 i 1980–1994). Za miarę “jasności” (por. acoustic darkness) akustycznej przyjęte zostały trajektorie F2-F1, modelowane za pomocą uogólnionych addytywnych modeli z efektami mieszanymi (GAMM) Do analizy zmiany w czasie rozkładu percepcyjnie sklasyfikowanych wariantów fonetycznych ([ł], [Ł] i [w]) zastosowano kumulatywne modele z efektami mieszanymi (CLMM). Wyniki analizy akustycznej i percepcyjnej zgodnie potwierdzają zmianę dźwiękową od wyjściowego systemu [ł, Ł, w] do zredukowanego systemu [(Ł), w], postępującą najszybciej w wygłosie posamogłoskowym, zaś wolniej w, odpowiednio, nagłosie międzysamogłoskowym i nagłosie pospółgłoskowym. We wszystkich pozycjach ciemniejsze warianty były preferowane w sąsiedztwie /ɔ, u/ oraz spółgłosek wargowych i miękko-podniebiennych. Co istotne, efekty te pozostały niezmienne w czasie, co wskazuje, że zmiana dźwiękowa nie była prowadzona czynnikami koartykulacyjnymi, wbrew przewidywaniom istniejących modeli teoretycznych wczesnych etapów zmian dźwiękowych. Motywację przejścia /ł/ ⇀ [w] wskazujemy w czynnikach społeczno-językowych i stylistycznych. Dyskutowana jest zbieżność schodkowych etapów zmian w dystrybucji wariantów /ł/ ze zmianami w linii narracyjnej Polskiej Kroniki Filmowej.
📝 Notka biograficzna: Szczegółowe informacje na stronie: https://lpp.cnrs.fr/equipe/doctorants/juliusz-cecelewski/
🎓 Seminarium “Wstęp do akustyki kryminalistycznej – fonoskopii” [Wykład popularnonaukowy] wygłosi dr inż. Stefan Brachmański
📅 Data: 3 grudnia 2025 (środa),
🕔 godz. 17.00
🌐 Link: [MS Teams]
🖝 Streszczenie: W ramach prezentacji przedstawiona zostanie tematyka, którą zajmuje się fonoskopia (akustyka kryminalistyczna). Pierwszym krokiem badań fonoskopijnych jest sprawdzenie czy nagranie mające być dowodem w sprawie jest autentyczne. Pokrótce zaprezentowane zostaną techniki analizy nagrań analogowych i cyfrowych pod kątem ich ciągłości, braku ingerencji, wycinania, wklejania itp.. Jednym z głównych zadań fonoskopii oprócz badania autentyczności nagrania jest identyfikacja osób biorących udział w nagranym zdarzeniu. Przedstawiony zostanie rys historyczny wykorzystania identyfikacji mówcy w zastosowaniach sądowniczych. Omówione będą klasyczne metody identyfikacji takie jak: słuchowa, spektralna (Kersta), audytywno-spektralna i językowo pomiarowa. W końcowym fragmencie prezentacji poruszone zostaną zagadnienia pozyskiwania informacji na podstawie analizy tła nagrania.
📝 Notka biograficzna: dr inż. Stefan Brachmański prowadzi zajęcia m.in. z Akustyki przestępstwa na II stopniu studiów na Wydziale Elektroniki, Fotoniki i Mikrosystemów Politechniki Wrocławskiej. Jest biegłym sądowym przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu w zakresie badań fonoskopijnych. W zakresie zainteresowań badawczych znajduje się tematyka związana z rozpoznawaniem mówców, oceną jakości sygnałów mowy, muzyki i video, a także kodowaniem sygnałów audio
🎓 Seminarium “Zmiany fonetyczne w późniejszym etapie życia: Analiza akustyczno-dynamiczna przejścia /ł/ ⇀ [w] w mowie Jana Pawła II” [prace badawcze] wygłosi mgr Juliusz Cȩcelewski
📅 Data: 13 listopada 2025 (czwartek),
🕔 godz. 16.00
🌐 Link: [MS Teams]
🖝 Streszczenie: Niniejsze studium przypadku przedstawia wstępną podłużną analizę akustyczno-dynamiczną realizacji /ł/ w dziesięciu publicznych przemówieniach papieża Jana Pawła II (ur. 1920), nagranych w latach 1979–2002. Z korpusu o łącznym czasie 488 minut wyodrębniono 2800 wyrazów zawierających /ł/ lub /l/ w pozycjach CV (w nagłosie pospółgłoskowym), VCV (w nagłosie międzysamogłoskowym) oraz VC (w wygłosie posamogłoskowym). Czworo anotatorów sklasyfikowało około 500 obserwacji /ł/ jako [ł] lub [w]. Do analizy akustycznej „jasności” (por. acoustic darkness) użyto modeli uogólnionych addytywnych modeli z efektami mieszanymi (GAMM). Wyniki pokazują malejący udział realizacji [ł] w nowszych nagraniach. Dla danych percepcyjnych ograniczonych do pełnej zgodności czworga anotatorów, [ł] pojawia się wyłącznie w pozycjach CV i VCV. W słownictwie liturgii chrześcijańskiej udział [ł] wyniósł 44% wobec 30% w semantycznie neutralnej leksyce. W pozycjach CV i VCV latach 1979–1987 [w, ł, l] pozostawały statystycznie różne. W latach 1991–1997 [ł] wykazywało zwiększoną zmienność, częściowo nakładając się na [w]. W latach 1999–2002 [ł] przesunęło się ku jaśniejszej artykulacji, nie będąc odtąd statystycznie różne od [l] pod względem wartości F2-F1. W późnym systemie fonologicznym Jana Pawła II realizacje /ł/ stają się bardziej zmienne i współwystępują z hipoartykułowanymi, silnie zwokalizowanymi, a zarazem akustycznie jasnymi realizacjami w pozycji międzysamogłoskowej. Omawiany jest wpływ wieku, choroby Parkinsona oraz następstw zamachu z 1981 r. na obserwowane zmiany w realizacjach /ł/.
📝 Notka biograficzna: Szczegółowe informacje na stronie: https://lpp.cnrs.fr/equipe/doctorants/juliusz-cecelewski/
🎓 Seminarium “Zmiany fonetyczne współczesnej polszczyzny” [Wykład popularnonaukowy] wygłosi dr hab. Paweł Nowakowski
📅 Data: 17 czerwca 2025 (wtorek),
🕔 godz. 17.00
🎥 Nagranie: [Link ]
🖝 Streszczenie: Żywy język etniczny nieustannie się zmienia. Zmiany mogą być wynikiem wpływu różnorodnych czynników. Niektóre stają się tendencjami lub utrwalają się, powodując konsekwencje w strukturze i funkcjach. Dokonują się na poziomie leksykalnym, morfologicznym, składniowym, stylistycznym i także na poziomie fonetyczno-fonologicznym. Wykład będzie dotyczył wyrazistych procesów fonetycznych: akcentu wyrazowego oraz samogłosek nosowych w oficjalnej odmianie dzisiejszego języka polskiego.
📝 Notka biograficzna: dr hab. Paweł Nowakowski jest językoznawcą, wykładowcą na Wydziale Etnolingwistyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierownikiem Zakładu Fonetyki. Zajmuje się problemami językoznawstwa teoretycznego i porównawczego, biolingwistyki oraz fonetyki opisowej języka polskiego.
🎓 Seminarium: “Od Zera do Transformera – wprowadzenie do przetwarzania języka naturalnego.” [Wykład popularnonaukowy] wygłosi dr inż. Leszek Gajecki
📅 Data , godz. 15 kwietnia 2025,
🕔 godz. 17:00
🎥 Nagranie: [Link ]
🖝 Streszczenie: Znany jest prawie każdemu Chat GPT. Jednak istnieją zróżnicowane i dużo prostsze metody przetwarzania języka naturalnego. W tym wykładzie zostaną przedstawione podstawowe metody przetwarzania języka naturalnego poprzez zastosowanie sieci neuronowych w tym też transformera. Wykład przeznaczony dla osób, które chcą postawić pierwsze kroki w tym zagadnieniu.
📝 Notka biograficzna: dr inż. Leszek Gajecki jest wykładowcą Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z Siedzibą w Rzeszowie. Brał udział w projektach badawczych z zakresu przetwarzaniem języka naturalnego, rozpoznawania mowy, a także technik sieci neuronowych i uczenia maszynowego.
https://wsiz.edu.pl/kadra-akademicka/lgajecki/